مدرسه ی خان شیراز

مدارس دینی در ایران را می توان در چند گروه دسته بندی كرد: نخستین بناهای مستقل از مساجد و با كاربری و نام مدرسه در معماری بعد از اسلام در ایران، مدارس دینی موسوم به “نظامیه” هستند كه در حكومت سلجوقیان و به همت خواجه نظام الملك وزیر مقتدر و دانشمند آن دوران پایه گذاری شدند.
 اما متأسفانه به رغم صلابت و استحكام بناهای سلجوقی نشان چندانی از این مدارس باقی نمانده است.
 
گروه دوم، مدارس دینی متعلق به قرن هشتم هجری اند كه عموماً مقبره ی بانی مدرسه هم به شكل گنبد خانه ای در فضای این مدارس جای دارد و در واقع تركیبی از مدرسه و آرامگاه هستند. از این گروه نمونه هایی در یزد و اصفهان همچنان باقی مانده اند.

گروه سوم، مدارس شاخص قرن نهم هجری هستند كه بخش عمده ی آن ها در محدوده ی جغرافیایی خراسان بزرگ ساخته شده اند كه متأسفانه امروز ساخته خارج از مرزهای سیاسی ایران قرار دارند. این بناها كالبد زیبا و آراسته و تزئینات فراوان دارند كه نمونه های بارز آن ها در شهرهای سمرقند و بخارا دیده می شوند.